Байгалийн ухааны баг

AФГАНИСТАН

/Лалын Афганистан улс/ Утасны код – 93

Афганистан улс нь төв Азийн нутаг дэвсгэрт хойд талаараа Туркменстан, Узбекстан, Тажикстан, зүүн талаараа БНХАУ, Энэтхэг, баруун талаараа Иран, зүүн болон урд талаараа Пакистан улстай тус тус хиллэнэ.

Газар нутаг: 647500 км2 газар нутагтай.

Хүн ам: 29.9 сая хүнтэй.

Нийт хүн амын  38 хув нь пуштун, 22 хувийг тажик, 10 хувийг хазар, 9 хувийг узбек, 3 хувийг чараймак, 2 хувийг туркмен үндэстэн тус тус эзэлнэ. Үүнээс гадна 130000 бэлүүд, 120000 нуристан, 100000 паша, 40000 перс үндэстэн ястан амьдардаг. Хилийн чанадад Пакистан, Иран, ОХУ-д Афганистан улсын 4 сая цагаачид амьдардаг. Нийт хүн амын 13 хувь нь хот суурин газар оршин суудаг. Дундаж наслалт нь эрэгтэй 44, эмэгтэй 45 наслана.

Албан ёсны хэл: Дари, Пушту, Тажик

Шашин шүтлэг: Лалын шашин шүтдэг.

Засаг захиргааны байдал: 34 мужид /вилаят/ ба төвд захирагдах нэг тойрогт хуваагддаг. Нийслэл хот Кабул /0.7 сая хүнтэй/. Томоохон хотуудад Кандагар – 240000 хүнтэй, Герат – 200000 хүнтэй, Баграм 180000 хүнтэй, Чарикар 150000 хүнтэй хотууд багтдаг. Ойролцоогоор 1.5 сая хүн нүүдлийн хэв маягаар амьдардаг.

Төрийн байгууламж: Ерөнхийлөгчийн засаглалтай улс. Хууль тогтоох байгууллага нь 2 танхимт үндэсний хурал.

Афганистан улс нь хоцрогдсон хөдөө аж ахуйн орон юм. Тус орон нь чулуун нүүрс, төмрийн хүдэр, гөлтгөнө, хар тугалга, цайр, алт зэрэг ашигт малтмалын ихээхэн нөөцтэй. Газар тариаланд эрдэнэ шиш, арвай, усан үзмийн тариалалт зонхилох байрыг эзэлнэ. Хонины үржлийн аж ахуй ихээхэн хөгжсөн бөгөөд дайны өмнө каракул хонины нэхийн экспортоор Афганистан дэлхийд гуравдугаар байр эзэлж байжээ. 21900 км авто замтайгаас 2793 км нь хатуу хучилттай.

Мөнгөн тэмдэгт нь : Афган/Аф/ 100аф =0.19 ам.доллартай тэнцэнэ.

Нэг хүнд оногдох ҮНБ: 800 ам доллар

Уур амьсгал ба ан амьтад:  Афганистан нь уулын хуурай дулаан уур амьсгалтай орон юм. Жилийн дундаж хэм нь 8 градус, өвлийн дундаж хэм нь -3 градус, зуны дундаж хэм нь 22 градус. Хамгийн өндөр цэг нь Новшак 7485м уул юм. Хойд хэсгээр орших өндөр уул нуруунаас урагшаа намссаар говь цөл газар үргэлжилнэ. Томоохон голууд нь Пяндж, Гильменд юм. Заг, арц, сухай, нимбэг зэрэг модлог ургамал ургахаас гадна уулархаг нутгуудад царс, нарс, жодоо, хуш зэрэг мод ургана. Өндөр уулсын хооронд үржил шимтэй нарийхан зурвас нутгууд байдаг. Аргаль, янгир, зээр, гахай, хулан, чоно, цөөвөр чоно зэрэг амьтдаас гадна олон төрлийн могой, аалз элбэг байдаг.

Түүх соёлын дурсгал: Буст дэх ордон /XI зуун/, Джам дахь лалын сүмийн цамхаг /XII зуун/, Герат дахь Гаухаршадын лалын шашны цогчин дуган, бунхан /XV зуун/ зэрэг лалын түүхэн дурсгалт уран барилгууд байдаг. Кабул болон Кандагар дахь олон хөшөө дурсгал уран барилга дайны хөлд сүйрчээ.

Эх сурвалж : Дэлхийн улс орнууд, Юрий Кручкин, УБ 2007 он.

  Санал хүсэлтээ сэтгэгдэлээр үлдээнэ үү.